In de eerste plaats probeert men nu de werken zo goed als mogelijk te beschermen door allerlei maatregelen te nemen
In de meeste musea wordt gezorgd voor een passende "omgeving" voor de werken (luchtvochtigheid op een constant niveau houden, licht aanpassen...)
Zo zullen tekeningen en pastels vaak in een meer verduisterde ruimte hangen omdat zilverstift, potlood, pastel veel gevoeliger is aan overmatig licht dan verf
Maar dit kan natuurlijk niet overal. Veel kunstwerken hangen ook in kerken of openbare gebouwen waar dergelijke omstandigheden niet altijd kunnen gerealiseerd worden
Voor echte topwerken, zoals het Lam Gods, zorgt men op een kleinere schaal voor de juiste omstandigheden door het bijvoorbeeld in een glazen kooi te plaatsen
Ook voor de berging van de werken voorzien de musea de correcte omstandigheden en bij transport worden de werken zeer goed beveiligd en zelfs in vrachtwagens vervoerd die geacclimatiseerd kunnen worden. Maar het ruim van een vliegtuig is dan weer veel moeilijker
RESTAURATIE NU
Wat België betreft moet elke restaurator de richtlijnen van het KIK / IRPA (Koninklijk Instituut voor het Kunstpatrimonium / Institut Royal du Patrimoine Artistique) volgen
Zij leggen bijzonder strenge regels op
Er is een lijst met welke producten mogen/moeten gebruikt worden
Een restaurator die een product gebruikt dat niet op die lijst staat kan zijn licentie als gecertificeerd restaurator kwijtraken
Elke restauratie moet reversibel zijn, m.a.w een restauratie kan op deze manier altijd weer ongedaan gemaakt worden als dat nodig mocht zijn
1 ONDERZOEK
1.1 Er wordt een conditierapport opgemaakt voor elk kunstwerk
- Beschrijving:
Algemeen: korte beschrijving van het visuele thema, onderzoek met u.v.-belichting, microscoop, foto's, historisch onderzoek, datum en auteur
Afmetingen
Lijst: ingelijst in kader of ander frame, beschrijving
Drager: paneel, doek, metaal
Preparatielaag: grondlaag
Picturale laag: welke soort verf of visueel materiaal werd gebruikt, opbouw
Vernislaag of eindlaag: synthetisch of een natuurlijk hars
Ophangsysteem
Toestand:
Een gedetailleerde beschrijving van het schadebeeld, eventuele zichtbare oude restauraties
Vooropgestelde behandeling:
Deze geeft een overzicht van de vermoedelijke behandeling en werkwijze
Behandeling:
Overzicht van de uiteindelijke behandeling
Voorschrift ter conservatie:
Enkele adviezen ter bevordering van een goede bewaring
-
Indien geen opdracht volgt worden de kosten van de opmaak van het dossier en onderzoek in rekening gebracht. Deze kosten worden op voorhand overeengekomen
De kosten voor de verzekering van het transport worden door de klant gedragen
2.1 Meestal zal men eerst de drager (doek, paneel...) aanpakken
Het doek kan scheurtjes vertonen of het paneel kan licht gebogen zijn of grotere panelen die samengesteld zijn uit kleinere platen kunnen spleten vertonen...
2.2 Het volgende werk is meestal het weghalen van de vernislaag/lagen, dit gebeurt stap voor stap
Op basis van het onderzoek naar het vernis en naar de verf kan men bepalen welke producten hiervoor nodig zijn en moeten gebruikt worden
2.3 Losliggende verfschilfers of stukjes die dreigen af te vallen worden gefixeerd
2.4 Vervolgens gaat men kijken of er voordien reeds overschilderingen zijn gebeurd en wanneer. Als de overschildering uit dezelfde periode stamt kan het zijn dat deze overschilderingen door de kunstenaar zelf zijn gedaan (dit kan men door allerlei onderzoeken heel goed in kaart brengen: ouderdom, soort verf, pigment, oplosmiddel...)
2.5 In sommige gevallen zal men beslissen om de overschildering te laten, in andere zal dan die overschildering weg genomen worden
Dit hangt af van de overschildering zelf. Men zal ook onderzoeken waarom die overschildering heeft plaats gevonden. Waren er stukjes van de verf verdwenen en zijn die opnieuw ingekleurd? Zijn er overschilderingen gebeurd omwille van bepaalde situaties? (denk maar aan de vele vijgebladeren die later werden aangebracht omdat het werk "onzedig" was)
2.6 Wanneer het werk eindelijk "naakt" (= in de oorspronkelijke toestand geschilderd, maar uiteraard met de mogelijke beschadigingen) gaat men over tot het herstellen van het werk. Dit moet dus reversibel (omkeerbaar) zijn
2.7 De ontbrekende stukjes worden opnieuw ingekleurd. Vaak beschikt men niet meer over dezelfde pigmenten die vroeger werden gebruikt (bv. lapis lazuli voor blauw, echt karmijn...) De huidige pigmenten zijn synthetisch. Men maakt de kleur aan die passend is, men bekijkt dit ook onder verschillende lichtomstandigheden (denk aan metamerie!)
2.8 Als het volledige werk hersteld is zal men nieuwe vernislagen aanbrengen, met olie die een veel langere weerstand biedt tegen het vergelen
2.9 Het werk wordt in zijn oorspronkelijke (herstelde) lijst geplaatst
Tussentijds wordt fotomateriaal opgeslagen en over elke genomen fase een grondig verslag opgemaakt
Er zijn heel wat filmfragmenten van de VRT te vinden over de restauratie en die worden regelmatig bijgewerkt (nieuwe filmfragmenten) Zoek op canvas lam gods
Begin restauratie
Begin Lam Gods, paneel per paneel
Begin Rechtvaaardige Rechters
Terug naar eerste pagina