logo logo

STREETART ZOEKTOCHT GENT

COYENDANSPARK (Koeiendans)

Het park ligt tussen de Sint-Baafsabdij, Gandastraat, Adalwinstraat, Slachthuisstraat en de Voorhoutkaai

Coyendanspark

Elk huisgezin in het Sint-Baafsdorp binnen de vesten had het recht om één (heernis)koe in de Heernesse te laten weiden tegen betaling van 8 groten per jaar. Ter compensatie van het weiderecht waren de landerijen op de heernesse vrijgesteld van belastingen

Het Sint-Baafsdorp was een kleine agglomeratie ten oosten van de gelijknamige abdij die in de vijftiende eeuw ongeveer 1500 mensen telde (tot in 1540, het jaar waarin de abdij en het dorp moesten wijken voor de citadel, het latere Spaans kasteel)

De heernesse was een uitgestrekt meersgebied langs de Schelde vanaf de huidige Achtervisserij in het westen tot de grens van Sint-Amandsberg met Destelbergen in het oosten

De heernismeesters stelden een bekwame herder aan om de heerniskoeien te hoeden. Elke morgen dreef hij ze uit het Sint-Baafsdorp naar de Heernesse en bracht ze 's avonds weer terug

Elk jaar werd op 7 juli op de Heernisberg (ter hoogte van de huidige Klinkkouterstraat en Aannemersstraat) het feest van de Koeiendans gevierd: men speelde op trommels en fluiten en in een herberg werd gelag gehouden

Bron: Maurits Gysseling, De Heernesse voor 1800. Een oude historie van meersen, koeien en vesten, in 'van Wei tot Wijk' Honderd jaar Heirnis 1888-1988, Gent, 1988, p. 9-23)

Enkele jaren geleden werd het feest weer "opgerakeld", begin september zijn er een aantal activiteiten in de buurt en gaan kinderen in stoet en verkleed als koeien door de straten

Coyendanspark luchtfoto

SINT-BAAFSABDIJ

In een oase van rust en groen ligt op nauwelijks enkele minuten van de kathedraal een uniek stukje Gents verleden. Op de plaats waar Leie en Schelde samenvloeien bevinden zich de ruïnes van de voormalige Sint-Baafsabdij. Op deze strategische plaats stichtte Amandus, een zendeling uit Aquitanië die de streek kwam bekeren tot het christendom, in de 7de eeuw een abdij die in de loop der eeuwen zou uitgroeien tot een van de machtigste in Vlaanderen. Enkele jaren na de stichting trad een edelman in het Gandaklooster in en nam er de naam Bavo aan. Hij overleed omstreeks 650, werd weldra als heilige vereerd en in de 9de eeuw werd de abdij naar hem genoemd

De Sint-Baafsabdij werd in de 9de eeuw door de noormannen verwoest. In de 10de eeuw werd ze heropgericht onder impuls van Arnulf de Grote, graaf van Vlaanderen

Een van de pelgrims die naar de Sint-Baafsabdij kwam was Macharius. Hij overleed er aan de pest en er ontstond een verering rond zijn persoon. Hij werd pest- en parochieheilige en gaf zijn naam aan de parochie en de wijk (nog steeds de Machariuswijk)

In de periode tussen de 10e en de 12e eeuw werden de meeste gebouwen opgericht die nu nog bestaan, zij het grotendeels als ruïne

In de 12de-13de eeuw was de abdij zeer welvarend. Onder abt Rafaël de Mercatellis (einde van de 15de eeuw) kende ze haar laatste bloeiperiode en grepen verschillende verbouwingen en verfraaiingen plaats

In de volgende eeuwen ontwikkelde zich ten oosten van de abdij het Sint-Baafsdorp met onder meer een eigen parochiekerk en hospitaal. Belangrijke lieden bezochten de abdij. Jan van Gent, vierde zoon van de Engelse koning Eduard III werd hier in 1340 geboren

In 1540 gaf keizer Karel V bevel grote delen van de abdij, onder andere de indrukwekkende romaanse abdijkerk, het Sint-Baafsdorp en de parochiekerk te slopen. De sloop was een van de voorwaarden, opgenomen in de Concessio Carolina waardoor de Gentenaars ook hun bijnaam stroppendragers kregen. In de plaats kwam een dwangburcht, het Spanjaardenkasteel. Het kapittel moest tegen haar zin en ondanks smeekbeden verhuizen naar de toenmalige Sint-Janskerk die vanaf dan de Sint-Baafskerk zou heten (nu St.-Baafskathedraal)

Van 1827 tot 1834 werd het Spanjaardenkasteel gesloopt. Wat overbleef van de vroegere abdij werd als ruïne behouden en in 1887 werd het Steenmuseum er ondergebracht

Op de luchtfoto is duidelijk te zien dat het Coyendansparkje is aangelegd met struiken en bomen in de vorm van de vroegere abdijkerk, maar in de tijd stonden er nog geen auto's in geparkeerd!

Sint-Baafsabdij

terug naar Kapelaanstraat